اشاره: آفریقا به میدانی برای گسترش نفوذ فرامنطقه‌ای آنکارا تبدیل شده است. ترکیه که در حوزه بالکان، قفقاز و خاورمیانه با رقبای قدری چون روسیه در تقابل است این بار می‌خواهد نقشش را در قاره سیاه برجسته کند. از همین‌رو رهبران ترک مدت‌هاست در تلاش هستند تا به واسطه ارائه کمک‌های مالی و ایجاد روابط اقتصادی – تجاری با کشورهای آفریقایی منافع ملی خود را بیرون از مرزهای جغرافیایی جست‌وجو کنند. در این رابطه روزنامه «آسمان آبی» با صمد قائم پناه ، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل ترکیه گفت‌وگو کرده است. قائم پناه معتقد است ترکیه برای حضور در آ‌فریقا ناچار است هزینه‌های مالی را متحمل شود. این هزینه‌ها در آینده می‌تواند برای آنکارا سود به دنبال داشته باشد. قائم پناه ترکیه را کشوری استراتژیک با ژئوپلیتیک کم‌نظیر معرفی کرد و افزود حضور این کشور در زمینه‌های جدید از جمله قاره آفریقا تقابلی با قدرت‌های نظام بین‌الملل از جمله روسیه ندارد و آنکارا تلاش می‌کند به صورت مستقل نقش رهبری را در جامعه جهانی برای خود تعریف کند.

مقدمه: قطر این روزها عرصه تُرکتازی امارات، بحرین، مصر و عربستان است(!) تُرکتازی یعنی عرصه‌ای برای هجوم تهدیدها، اولتیماتوم‌ها و خلاصه انواع و اقسام بازی با اصطلاحات رایج دیپلماتیک که شاید برخی نمونه‌هایی از آن را از زمان جنگ سرد به خاطر داشته باشند.شروع مناقشه هر چه بود در نهایت به صدور شروطی سیزده‌گانه انجامید، شروطی که بخشی از آن ورود به حوزه‌های حاکمیتی نیز معنا شد و اما بعد از ضرب‌الاجل ده روزه و نیز تمدید 48 ساعته آنچه دیده نشد، عجز و لابه از سوی دوحه و توجه نشان دادن به محتوای آن شروط و تهدیدهای حاشیه‌ای آن بود.دیپلماسی هوشمندانه ایران یکی از بزرگ‌ترین اهداف ابتدایی این مناقشه را ابتر گذاشت و حال با بی‌توجهی قطر به شروط کودکانه و تهدیدهای تند، شاید ریاض دست به دعاست تا کشوری برای پایان این مناقشه عجیب و غریب، پا درمیانی کند. عربستانی‌ها که بعد از روی کار آمدن ترامپ سطح روابط خود را با ایالات متحده آمریکا ارتقا داده بودند، برخلاف انتظاری که داشتند شاهد همراهی چشمگیر واشنگتن با مواضع عربستان در قبال دوحه نبودند و این یعنی عربستان نباید انتظار داشته باشد که آمریکا قطر را رها و جانب عربستان را بگیرد که با این فرض نیز انتهای ماجرا مشخص است. با آنکه قرار است وزیر امور خارجه آمریکا برای برخی گفتگوها عازم کویت شود، اما چندان بعید نیست که این سفر نقطه پایانی این مناقشه همراه با برخی شاخ و شانه کشیدن‌ها ـ که تقریبا عادی است ـ باشد. هر چند پس از پایان مهلت کشورهای عربی به قطر آنان طی بیانیه‌ای مشترک اعلام کردند اقدامات تنبیهی علیه دوحه را تداوم خواهند داد. مصر اولین گام را برداشته و مقرر کرده کشتی‌های قطری تنها می‌توانند از کانال سوئز عبور کنند و حق توقف و استفاده از بنادر مصر را ندارند. آفتاب‌یزد برای بررسی بیشتر این تحولات با صمد قائم‌پناه، کارشناس روابط بین الملل به گفتگو پرداخته است که در ادامه خواهید خواند.